چاه ارت يا سيستم ارتينگ

امروزه در ساختمان سازي وجود قوانين و مقررات و لزوم استفاده از تجهيزات و وسايل خاص سبب مي شود ايمني يك ساختمان برقرار گردد به همين دليل توجه به رعايت اصول و قواعد حفاظتي در ساختمان سازي واحد هاي صنعتي و خانگي امري ضروري است و بايد به آن توجه شود در همين راستا يكي از المان هاي حفاظتي در ساختمان سازي وجود چاه ارت يا سيستم ارتينگ است كه در برخي ساختمان ها كه امكان حفاري وجود دارد براي ايمني بيشتر برقي چاه ارت حفر مي شود كه اين نوع چاه ها در ساختمان از حساسيت بالايي برخوردار هستند و بايد لوازم و تجهيزات مربوط به آن با دقت انتخاب و خريداري شود.

لزوم اجراي چاه ارت حفاظت از جان انسانها و اموال و تجهيزات الكترونيكي مي باشد. وجود سيستم زمين در ساختمان هاي مسكوني و همچنين ساختمان هاي اداراي جز ملزومات است. بطور كلي مي توان گفت نقش چاه ارت اتصال هر نوع جريان الكتريكي به زمين است كه اين كاركرد بيشتر براي جلوگيري از برق گرفتگي انجام مي شود.

چاه ارت چاله اي است كه بصورت عمقي در زمين حفر شده، تا جايي كه به رطوبت نسبي خاك رسيده و در داخل آن از صفحه مسي كه توسط سيم مسي به صفحه جوش خورده استفاده كرده و صفحه را بصورت عمودي ( به جهت بيشترين سطح تماس با خاك ) در چاه ارت قرار داده و اطراف صفحه از مواد بنتونيت پوشانده و سيم مسي را به بيرون چاه ارت كشيده و به تابلوي تست باكس برده و از آن جا به كليه دستگاههاي الكتريكي متصل مي شود.

علت اجراي چاه ارت

سيستم اتصال زمين به دو دليل در ساختمان هاي مسكوني و اداري استفاده مي شود :

• حفظ ايمني فرد در زمان كار كردن با دستگاه هاي الكتريكي
• ايمن نمودن خود دستگاه

بعنوان مثال وقتي وسايل الكتريكي نظير يخچال دچار نشتي برق شود، با دست زدن به آن ممكن است جريان برق از بدن رد شده و از پا خارج شود كه در اينگونه موارد ايمني فرد دچار اختلال مي شود و در اصطلاح برق گرفتگي اتفاق رخ ميدهد. براي همين منظور بايستي از سيستم ارت در براي ايمني بيشتر در ساختمان تعبيه گردد تا مسير نشستي جريان از طريق سيم ارت به زمين كه از لحاظ الكتريكي خنثي مي باشد برقرار شود.

امروزه سيستم ارتينگ يا زمين جز موارد مورد نياز در تمامي واحد هاي مسكوني و صنعتي مي باشد، همچنين سيستم هاي صاعقه گير و زمين از اهميت بالايي در نظام مهندسي برخوردار است. روش اجراي صحيح ارتينگ بهره گيري از چاه ارت مي باشد و با استفاده از ملزوماتي نظير صفحات مسي، سيم مسي، مواد كاهنده مقاومت، ميله مسي، كلمپ سيم ارت قابل انجام خواهد بود.

زماني كه دستگاه هاي الكتريكي به چاه ارت وصل مي شود و بصورت تصادفي فرد با بدنه دستگاه تماس برقرار كند جريان بوجود آمده در سطح دستگاه الكتريكي مي تواند از بدن فرد يا از طريق چاه ارت مسير خود را طي نموده و به محل توليد باز جريان ميگردد. جريان الكتريكي تمايل به حركت در مسيري با مقاومت پايينتر را دارد و از آنجا كه مقاومت الكتريكي بدن فرد بسيار بالاتر از چاه ارت است فرد از خطر برق گرفتگي حفظ مي شود.

يكي ديگر از نكاتي كه همواره بايد به آن توجه نمود وجود پديده هاي طبيعي هستند كه مي توانند سبب آسيب رسيدن به ساختمان ها نيز مي شوند ، يكي از اين پديده ها صاعقه يا رعد و برق است و جهت محافظت در برابر آن استفاده از سيستم ارتينگ يا چاه ارت توصيه مي شود در واقع به منظور حفاظت از دستگاه ها ، افراد ، اضافه ولتاژهاي توليد شده در دستگاه ها يا سيم كشي ساختمان همچنين جهت محافظت در برابر ولتاژهاي بالايي كه از برخورد صاعقه با دكل هاي برق ايجاد مي شود مي توان از سيستم ارتينگ استفاده كرد.

از مهمترين مزاياي استفاده از چاه ارت مي توان به موارد زير اشاره نمود :

• حفاظت و ايمني جان انسان
• حفاظت و ايمني وسايل و تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي
• حذف ولتاژ اضافي
• جلوگيري از ولتاژ تماس
• فراهم آوردن شرايط ايده ال جهت كار
• جلوگيري از ولتاژهاي خواسته و ناخواسته

تعريف چاه ارت

چاه ارت چاله اي است كه به صورت عمقي در زمين حفر مي شود تا جايي كه به رطوبت نسبي خاك برسد و در داخل آن تجهيزات مختلفي مورد استفاده قرار مي گيرد به طور مثال در اين چاه يك صفحه مسي قرار دارد كه توسط سيم مسي به صفحه جوش مي خورد و اين صفحه بايد به صورت عمودي كه بيشترين تماس را با چاه داشته باشد درون آن قرار داده شود. اطراف اين صفحه مسي از بنتونيت پر مي شود و سيم مسي بايد از چاه بيرون كشيده شده و به تابلوي تست باكس برده شود و از آنجا به كليه دستگاه هاي الكتريكي متصل گردد. در ادامه با تجهيزات و لوازم مورد نياز اين سيستم بيشتر آشنا مي شويم.

عمق چاه ارت

عمق اين چاه بايد براي خانه ها و منازل مسكوني حدودا سه تا پنج متر باشد و براي مصارف صنعتي مانند بيمارستان ها ، كارخانه ها ، كارگاه هاي توليدي ، آزمايشگاه ها ، اداره و سازمان ها با عمق 6 تا 10 متر حفر مي شود. البته نكته قابل توجهي كه در حفر اين چاه اهميت دارد حساسيت بالاي آن است زيرا پس از راه اندازي و ايجاد اين سيستم امكان دستيابي مجدد به آن وجود ندارد پس بايد نهايت دقت به كار رود.

اهداف استفاده از سيستم ارتينگ يا چاه

• حفاظت و ايمني جان انسان
• حفاظت و ايمني وسايل و تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي
• حذف ولتاژ اضافي و جلوگيري از ايجاد برق گرفتگي
• جلوگيري از ولتاژهاي ناخواسته و صاعقه
• جلوگيري از آسيب رسيدن به دستگاه ها
• يكنواخت كردن ولتاژ اضافي و به حداقل رساندن آن
• روش اجراي چاه ارت

براي اجراي چاه ارت بايد در ابتدا مقداري بنتونيت اكتيودار يا مواد كاهنده اهم زمين با آب تركيب شود تا به صورت ملات در آيد و سپس تا عمق 20 و 30 سانتي متري از ته چاه با اين مواد كاهنده پر شود در مرحله بعدي صفحه مسي كه سيم مسي به آن جوش خورده به صورت تيغه اي يا ايستاده بر روي ملات ته چاه قرار داده مي شود و بعد مقداري از مواد كاهنده به صورت ملات دور صفحه مسي ريخته مي شود به طوري كه تمام صفحه مسي پوشانده شود و حتي حدودا 30 سانتي متر روي صفحه را بگيرد. در مرحله بعدي يك لوله پليكا براي مرطوب ماندن خاك قرار داده مي شود و در ادامه باقي مانده عمق چاه ارت با خاك رس پر مي شود.

به صورت كلي بد نيست بدانيد اجراي عمليات و استفاده از لوازم چاه ارت بسته به شرايط مكاني متفاوت است و به دو روش عمقي و سطحي انجام مي شود.

زمين عمقي

در مكان هايي كه امكان حفر چاه وجود دارد و خاك مناسب است ، گودال ارت به صورت عمقي حفر مي شود.

زمين سطحي

در صورتيكه امكان حفر زمين وجود نداشته باشد از روش سطحي استفاده مي شود كه اصطلاحا به آن سيستم ارتينگ گفته مي شود.

انواع سيستم اتصال به زمين (ارت)

• اتصال زمين ارت حفاظتي

در استفاده از ارت نوع حفاظتي هدف ايمني افرادي است كه در حال كار كردن با دستگاه الكتريكي مي باشند به عنوان مثال بارها شده است در آشپزخانه منازل به بدنه فلزي يخچال و ماشين لباسشويي دست زده ايد و دچار برق گرفتگي مختصر شده ايد كه علت اين امر نشتي جريان و خاصيت ميدان مغناطيسي دستگاه است كه بار اضافه را به بدن شما منتقل مي كند در صورتي كه با استفاده از چاه ارت ايمني افراد حاضر در ساختمان تامين مي شود.

• اتصال زمين ارت الكتريكي

در اتصال زمين ارت الكتريكي هدف صحيح و درست كار كردن دستگاه الكتريكي است به همين گفته مي شود كه وجود سيم ارت ايمني افراد و دستگاه هاي الكتريكي را تامين مي كند.

لوازم چاه ارت (تجهيزات و ملزومات)

• صفحه مسي ارت

از ملزومات سيستم هاي ارتينگ، صفحه مسي مي باشد. مس به اين دليل كه رساناي بسيار عالي براي جريان الكتريكي است، جريان برق را به وسيله سيم مسي (سيم ارت) كه به آن جوش خورده است به زمين انتقال مي دهد.  بايد توجه كنيد اتصال سيم به صفحه مسي بسيار مهم است و در هيچ شرايطي نبايد اين اتصال تنها با بست برقرار گردد و حتما بايد جوش داده شود. اين صفحات مسي با خلوص 99.9 درصد است. به همين دليل رساناي بسيار خوبي براي جريان الكتريكي است و وظيفه اصلي آن انتقال جريان برق به زمين و به تبع آن حفاظت از جان انسان و دستگاه هاي الكتريكي و الكترونيكي است.

• سيم مسي ارت

يكي از پركاربردترين رساناها در سيستم ارتينگ سيم مسي در سايزهاي مختلف مي باشد. فلز مس قوي جريان برق است كه مي تواند جريان الكتريكي را منتقل كند و ولتاژ اضافي را گرفته و به زمين منتقل نمايد . سيم مسي اندازه هاي مختلفي دارد و به صورت سيم يا تسمه توليد مي شود و وظيفه دارد به صفحه مسي متصل گردد. اين محصول از مس با خلوص 99.9 درصد استفاده كه قدرت انتقال الكتريكي بالايي دارد و بايد به صورت بدون روكش در سيستم چاه ارت به كار برده شود تا سطح بيشتري ازآن در تماس با خاك باشد.

• ميله مسي (ميله ارت)

يكي از اجزاي تشكيل دهنده چاه ارت، ميله ارت مسي در ابعاد مختلف مي باشد. ميله ارت از مس داراي خلوص99.9 درصد ساخته شده است و در واقع نوعي ميله گالوانيزه محكم است كه اين ميله كه رساناي بسيار خوبي براي جريان الكتريكي است متناسب با زمين محل مورد استفاده (نوع خاك) در ابعاد مختلف توليد مي شود و در محل هايي كه امكان كندن زمين نيست به عنوان صفحه مسي مورد استفاده قرار مي گيرد و سيم به آن متصل مي شود همچنين اين ميله به دليل ساختار محكمي كه دارد به راحتي مي توان آن را داخل زمين كوبيد.

• بنتونيت ارت

مواد كاهنده مقاومت الكتريكي چاه ارت يكي از ملزومات سيستم ارتينگ مي باشد و با داشتن تركيبات خاص (خاك رس، نمك، ذغال و...) اين توانايي را دارد كه با روش هاي شيميايي و فيزيكي شرايط سخت اقليمي را بهبود بخشد. مواد كاهنده مقاومت الكتريكي با داشتن ضريب هدايت الكتريكي بسيار بالا، مقاومت الكتريكي زمين را به حد بسيار زيادي كاهش داده و موجب ارتقاي كارايي سيستم هاي ارتينگ مي شود. اين مواد به عنوان يك خاك چسبنده در اجراي چاه هاي ارت مورد استفاده قرار مي گيرد و پر كننده عمق چاه است در واقع اين ماده حفره هاي اطراف ميله زمين را پر مي كند.

• جوش

قطعه اي كه براي اتصال دادن سيم مسي به صفحه مسي مورد استفاده قرار مي گيرد و انواع مختلفي دارد همانند جوش آرگون ، جوش كدولد يا ترميك

• شينه ارت

يكي از تجهيزاتي كه در حفر چاه ارت مورد استفاده قرار مي گيرد و در دسته اتصالات سيستم ارتينگ قرار دارد اين قطعه جهت هدايت جريان الكتريكي به قطعات مختلف تابلو را به عهده دارد.

• كلمپ

كلمپ به عنوان يكي از اجزاي چاه ارت، نقش نگهدارنده يا اتصال دهنده بين دو رسانا را دارد. كلمپ سيم هايي كه در سيستم ارتينگ بكار برده مي شود را نسبت به محل خود و با فشاري مناسب نگه مي دارند.

• كابلشو

كابلشو براي اتصال رسانا ها به محل هاي اتصال در سيستم ارتينگ يا چاه ارت و ساير اتصالات استفاده مي شود. كابلشو با توجه به سطح مقطع سيمي كه قصد اتصال آن را داريد در اندازه هاي مختلف ساخته مي شود.

• مواد يا ژل كاهنده مقاومت زمين

ماده اي كه در چاه ارت ريخته مي شود و با داشتن ضريب هدايت الكتريكي بالا ، مقاومت الكتريكي زمين را كاهش داده و كارايي سيستم ارتينگ را بالا مي برد.

شما مي توانيد جهت خريد لوازم چاه ارت و همچنين اطلاع از قيمت اين محصولات و آشنايي با تجهيزات مورد نياز به سايت آريا صنعت ايرانيان مراجعه نماييد و با اطمينان اطلاعات كافي را به دست آورده و خريد خود را انجام دهيد.

اجراي چاه ارت

برآورد هزينه اجراي چاه ارت با توجه به مقاومت خاك منطقه مورد نظر و روش اجرا متفاوت مي باشد. اجراي سيستم ارت در مناطق سنگلاخي با توجه به مقاومت بالاي خاك، نسبت به زمين هاي رسي كه مقاومت خاك كمتر است، هزينه بالاتري دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر و هرگونه سوال در زمينه سيستم ارت و ارتينگ مي توانيد با كارشناسان مجرب ما تماس حاصل بفرماييد.